دۇنيانى ئۆزگەرتكەن گىرمانىيەلىك خائىن جاسۇس

دۇنيانى ئۆزگەرتكەن گىرمانىيەلىك خائىن جاسۇس

جاسۇسلۇق ئىشلىرىنى بىزئۇيغۇرلار خىيالىمىزغىمۇ كەلتۈرەلمەيمىز، ئۇلارنىڭ ھىيلە مىكىرىگە گەپ ئىشلىمەيدۇ، تارىختا دۇنيانى ئۆزگەرتكەن 7 جاسۇس بولۇپ بۈگۈن شۇ .جاسۇسلارنىڭ بىرسىنى تونۇشتۇرىمىز

ۋولف شىمىت يەنە بىر ئىسمى ھاررى ۋىليامسون، « دۇنيانى ئۆزگەرتكەن يەتتە جاسۇسنىڭ بىرى » . لېكىن ئادەمنى ھەيران قالدۇرىدىغىنى شۇكى ، شمىت تۇنجى قېتىم ۋەزىپىگە چىقىشى بىلەنلا قولغا ئېلىنىپ تۇتۇلۇپ قالغان

 ۋولف شىمىت 1911 - يىلى گېرمانىيىدە تۇغۇلغان ، دادىسى گېرمانىيە ھاۋا ئارمىيەسىدە ۋەزىپە ئۆتىگەن ، ئانىسى دانىيەلىك. 1 - دۇنيا ئۇرۇشىدىن كېيىن، شمىت ئانىسى بىلەن دانىيەدە ئولتۇراقلاشقان ، ئۇ ناتسىست ئىدىيەسى بىلەن تۇنجى قېتىم ئۇچراشقان چاغدىلا گىتلېرنىڭ سادىق ئەگەشكۈچىسى بولۇپ قالغان، ئالىي مەكتەپ مەزگىلىدە ناتسىستلار پارتىيەسىگە كىرگەن، 1940-يىلى9-ئايدا كېچىدە گىرمانىيەنىڭ ئايروپىلانىغا ئولتۇرۇپ مەخپىي ھالدا ئەنگىلىيە ئاسمىنىدا ئۇچۇپ، نىشانغا يىتىپ كەلگەندىن كىيىن پاراشوت بىلەن سەكرەپلا غايىپ بولغان بۇ ياش دەل ۋولف شىمىت ئىدى

بۇ سىمىتنىڭ گېرمانىيە جاسۇسى بولغاندىن كېيىن، بىرىنچى قېتىم ۋەزىپىگە چىقىشى بولۇپ ، ئۇنىڭ يېڭى سالاھىيىتى ئەنگلىيىلىك ئىدى. سىمىت كېيىنكى كۈنلەردە ئەنگىلىيىگە يوشۇرۇنۇپ، ناتسىستلار گېرمانىيىسىگە ئاخبارات توپلىغان. سىمىت پاراشوت بىلەن سەكرىگەندىن كېيىن بەزى نورمالسىزلىقلارنى بايقىدى، ئۇنىڭ قونۇش يۆنىلىشى بىلەن ئەسلىدىكى پىلانىدا خاتالىق كۆرۈلدى، ئۇ ئاستى تەرىپىنىڭ ئەنگلىيە زېنىت توپ بازىسى ئىكەنلىكىنى ئېنىق كۆردى. بەختكە يارىشا كېچە بىر قەدەر قاراڭغۇ بولغاچقا ، ئەنگلىيە توپچى قىسىملىرى سىمىتنىڭ بىر دەرەخنىڭ يېنىغا چۈشۈپ قالغانلىقىنى بايقىمىغان ، ئۇنىڭ پۇتى قايرىلىپ كېتىپ سۈرۈلۈپ كەتكەندىن باشقا ، باشقا ھېچقانداق ئېغىر تەسىرگە ئۇچرىمىغان

شىمىت تاغدىن چىقىپلا قولغا ئېلىنغانلىقىنى ، ئۇنى ئالدى بىلەن كامبرىج ساقچى ئىدارىسىگە ئاپىرىپ بەرگەنلىكىنى، كېيىن يەنە مەخپىي ھالدا ھەربىي ئاخبارات 5-ئورنىغا ئېلىپ بېرىلغانلىقىنى خىيالىغىمۇ كەلتۈرمىگەن ئىدى.  ئەمەلىيەتتە شىمىتنىڭ تەلىيى كاج ئەمەس ، بەلكى ھەربىي ئىشلار ئەھۋالى 5-ئورۇندا مۇددەتتىن بۇرۇن ئاخبارات تاپشۇرۇپ ئالغان ، گېرمانىيە بىر نەپەر جاسۇسنى ئەنگىلىيەگە يوشۇرۇپ قويۇشقا چۈشۈرگەن ، ۋاقىت ، ئورۇن ھەممىسى ئىگىلىگەن. شۇڭا شىمىت پاراشوت بىلەن سەكرىگەن جايدا شۇ جايدىكى ساقچى ئىدارىسى بىلەن ھەربىي ئەھۋالدىن ئىبارەت بەش ئورۇندىكى ئادەم ئاللىبۇرۇن مۆكۈپ بولغان بولۇپ ، ئۇلار ئەنگىلىيەنىڭ دېڭىز تاشپاقىسىنى تۇتماقچى بولغان، ئەينى ۋاقىتتا شىمىت ئۆزىنى ئۆلىدىغان بولدۇم دەپ ئويلىغان، لېكىن ئەنگىلىيە ئۇنى ئۆلتۈرۈش ئۇياقتا تۇرسۇن، ئەكىسچە 5-باشقارما ئۈچۈن خىزمەت قىلىشنى ئۈمىد قىلغان ئىدى. شۇنىڭدىن كىيىن ئۇ قوش دۆلەتنىڭ جاسۇسى بولۇپ گىرمانىيەنى يالغان ئاخبارات بىلەن تەمىنلەشكە باشلىغان

جاسۇس بولالايدىغانلارنىڭ ھەممىسى دېگۈدەك قاتتىق سۆڭەك بولۇپ ، ئۇلارنى جازالاش تىز پۈكتۈرىدىغان ئەڭ تۆۋەن دەرىجىلىك ئۇسۇل ئىدى.  سىمىت ناتسىستلارنىڭ زوراۋانلىقىنى پاش قىلغاندىن كىيىن ئەنگىلىيەلىكلەر سىمىتقا تولۇق ھۆرمەت قىلغان ، ئۇنى ئەنگلىيەدىكى ھەربىي زاۋۇت ۋە چوڭ شەھەرلەرنىڭ كۈندىلىك تۇرمۇشىنى ئۈچ قېتىم كۈزەتكۈزۈپ ئىنسانپەرۋەرلىك ئۇسۇلى ئارقىلىق سىمىتنى تەسىرلەندۈرۈشنى ئۈمىد قىلغان. بۇنىڭ ئۇسۇلى ھەقىقەتەن جازادىن ئۈنۈملۈك بولدى ، شىمىت ھەربىي ئاخبارات 5-باشقارمىسى بىلەن ھەمكارلىشىپ قوش يۈزلۈك جاسۇس بولۇشقا ماقۇل بولدى. شمىت ئەنگلىيە بىلەن ھەمكارلاشقاندىن كېيىن ، دەرھال گېرمانىيىگە ئادەم بىخەتەر يېتىپ باردى  دەپ تېلېگرامما ئەۋەتىپ ، خىراجەت ۋە تېلېگرامما قوبۇللىغۇچنىڭ ئبلبكترونلۇق لامپىسىنى يەتكۈزۈپ بېرىشنى تەلەپ قىلدى ، ئۇنىڭدىن باشقا جاسوسلارنى ئەۋەتتى. دەرۋەقە گېرمانىيە بۇنىڭغا ئىشەندى ۋە ھېرت ئىسىملىك بىر جاسۇسنى خىراجەت ۋە ئېلېكترون لامپىنى ئېلىپ ئەنگىلىيىگە ئەۋەتتى ، ھېرت  بولسا ئەنگىلىيىگە يېڭى قەدەم تاشلىغاندىن كېيىن قولغا ئېلىنىپ دارغا ئېسىلدى 

ئەنگىلىيە 5-باشقارما ئاخبارات ئىدارىسى

 ئەنگىلىيەنىڭ يەنە بىر جاسۇسنى ئۆلتۈرىشىشىمىتنىڭ يولىنى ئۈزۈپ تاشلاپ ، ئۇنىڭ ئاستىرتىن نەيرەڭ ئىشلىتىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ئۈچۈندۇر. ئەنگىلىيە ئاخبارات تارماقلىرى سىمىتنىڭ ئاسىيلىق قىلغانلىقىنى بىلىب بىقىش ئۈچۈن ، ھەر قېتىم سىمىتنى گېرمانىيەگە ئاخبارات يوللاشقا بۇيرىغاندا، ھەمىشە ساختا ئاخباراتقا راست ئاخباراتتىن بىرنى قوشۇپ قويىدۇ. مەسىلەن ، شمىت گېرمانىيىگە بەرگەن ئەنگلىيە ئارمىيىسىنىڭ فرانسىيە دىيېپقا ھاۋا ھۇجۇمى قىلغانلىقى توغرىسىدىكى خەۋەر ، ۋەقەدىن كېيىن ھەقىقەتەن شۇنداق ئىكەنلىكى ئىسپاتلاندى ، شۇنىڭ بىلەن گېرمانىيە شمىتنىڭ خىزمىتىگە يۈكسەك باھا بەردى ھەمدە ئىچكى قىسىمدا شمىت 1-دەرىجىلىك  10 خەتلىك ئوردىنى تەييارلاپ قويدى. ئۇنىڭدىن باشقا ، سىمىتمۇ گېرمانىيەگە قەرەللىك ھالدا ئەنگىلىيەنىڭ ھاۋا رايى ، سۇ يولى قاتارلىق ھاۋا رايى ماتېرىياللىرىنى دوكلات قىلىدۇ ، بۇ ماتېرىياللارنىڭ ھەممىسى راست

دەرۋەقە ، زور ھەربىي ئىستراتېگىيە جەھەتتە ، شمىت تەمىنلىگەن ئاخبارات ساختا بولىدۇ، مەسىلەن ، ئىتتىپاقداش ئارمىيە نورماندىينىڭ قۇرۇقلۇققا چىقىشى ۋە شىمالىي ئافرىقىنىڭ قۇرۇقلۇققا چىقىشى، بۇ ئىشلار چوڭ ئىشلار بولغاچقا، گېرمانىيىمۇ شمىتتىن پۈتۈنلەي گۇمانلانمايدۇ، پەقەت ئۇنى  ئەڭ توغرا ئاخباراتنى تولۇق ئىگىلىيەلمەيدۇ دەپ قارايدۇ. شمىت ئەنگلىيىدە يوشۇرۇنغىلى بەش يىل بولغان بولۇپ ، گېرمانىيە ئاخبارات تارماقلىرىدىن نۇرغۇن خىراجەت تاپقان، بۇ پۇللارنىڭ بىر قىسمىدىن باشقا، يەنە بىر قىسمى تەبىئىي ھالدا ئەنگىلىيە ئاخبارات ئورنىنىڭ يىل ئاخىرىدىكى مۇكاپاتى ئىدى. 2-دۇنيا ئۇرۇشى ئاخىرلىشىشتىن ئىلگىرى ، گېرمانىيە باشتىن-ئاخىر سىمىتنىڭ خائىنلىقىنى بايقىمىدى، يەنە  بىۋاستە قاراشلىق ئورگان ئۇنى دۆلەت گۆھىرى دەرىجىلىك جاسۇس دەپ قارىدى، بۇ مەزگىلدە سىمىت خاترىجەم ھالدا گىرمانىيە ۋە ئەنگىلىيەگە خاتىرجەم بېرىپ كەلدى

ئۇرۇشتىن كېيىن ، ۋولف سىمىتمۇ ئەنگلىيىدە ئولتۇراقلىشىپ قالدى. ياۋروپا ھەربىي تارىخشۇناسلىرى مۇنداق دەپ قارىدى: ئەگەر شمىت گېرمانىيىگە قايتقاندا ، يەنە بىر قېتىم ئەنگىلىيەگە خائىنلىق قىلىپ  جاسۇسقا ئايلانسا ، ئەنگلىيەگە ئەجەللىك زەربە بېرىدۇ ، ھەتتا ئىككى قېتىملىق ياۋروپا ئۇرۇش مەيدانىنىڭ مۇساپىسىنى زور دەرىجىدە ئۆزگەرتىشى مۇمكىن ، شۇڭا شمىت بۇنداق قىلمىدى. لېكىن شمىتنىڭ ئاسىيلىقى گېرمانىيە تارىخىنىڭ مۇساپىسىنى ئۆزگەرتتى ، ئۇنىڭ نۇرغۇن يالغان ئاخباراتى گېرمانىيىنىڭ ئىككىنجى دۇنيا ئۇرۇشىدا مەغلۇب بولىشىغا سەۋەبچى بولدى، شۇڭا شىمىت دۇنيانى ئۆزگەرتكەن يەتتە جاسۇسنىڭ بىرسىگە ئايلاندى.

#bilimdan  #bilimzar